CNBC: Ấn Độ, Việt Nam hưởng lợi khi các nhà sản xuất chip rời Trung Quốc

Tình thế mới, vấn đề mới

Vào tháng 10, Mỹ đã ra lệnh hạn chế xuất khẩu chip với Trung Quốc, trong đó yêu cầu các công ty phải có giấy phép xuất khẩu chất bán dẫn tiên tiến hoặc thiết bị sản xuất có liên quan sang Bắc Kinh.

Những doanh nghiệp đó cũng cần có sự chấp thuận của Washington nếu họ sử dụng thiết bị của Mỹ để sản xuất các loại chip cao cấp cụ thể để bán cho Trung Quốc.

Các hạn chế này là biến động mới nhất trong một loạt các biến động đối với ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu trị giá 600 tỷ USD.

Lệnh hạn chế cũng khiến nhiều công ty sản xuất chip lớn trên thế giới, vốn đang đặt nhà máy tại “đại công xưởng” chip Trung Quốc, phải tìm cách giải quyết bằng cách xin giấy phép hoặc chuyển dây chuyền sản xuất sang những địa điểm không bị hạn chế.

Công ty sản xuất chip Đài Loan TSMC và các đối thủ Hàn Quốc là Samsung và SK Hynix được cho là đã được miễn trừ một năm để tiếp tục gửi thiết bị sản xuất chip của Mỹ đến các cơ sở của họ ở Trung Quốc.

Nhà sản xuất công cụ bán dẫn Hà Lan ASML cho biết nhân viên của họ ở Mỹ bị cấm cung cấp một số dịch vụ nhất định cho các nhà máy chế tạo chất bán dẫn tiên tiến hoặc nhà máy chế tạo ở Trung Quốc.

Chuyên gia Walter Kuijpers của KPMG cho biết số lượng câu hỏi gần đây dành cho công ty kiểm toán từ các khách hàng và khách hàng tiềm năng về việc mở rộng khả năng sản xuất chip trên khắp Đông Nam Á đã tăng từ 30% đến 40% so với trước đại dịch.

“Các công ty đang nhận thấy lợi ích trong việc tách biệt các chuỗi cung ứng thay vì dựa vào một điểm tựa duy nhất. Những diễn biến địa chính trị gần đây dự kiến ​​sẽ đẩy nhanh các chiến lược vốn đã được triển khai này”, ông Kuijpers cho hay.

Ngoài ra, trong những năm gần đây, các nhà sản xuất chip từng bị thu hút bởi khả năng cạnh tranh của Bắc Kinh trong sản xuất chip đã phải đối phó với chi phí lao động ngày càng tăng ở Trung Quốc, sự gián đoạn chuỗi cung ứng do các hạn chế của Covid-19 và rủi ro địa chính trị gia tăng.

Đó cũng là nguyên nhân khiến các nhà sản xuất chip tập trung vào Trung Quốc này hiện đang tìm động lực mới để tái tạo các dây chuyền sản xuất ở nơi khác.

Sự “xoay trục” dần khỏi Trung Quốc

Ông Jan Nicholas, giám đốc điều hành tập trung vào lĩnh vực bán dẫn tại Deloitte cho biết với các lý do trên, khu vực Đông Nam Á nói riêng đã trở thành một lựa chọn phù hợp cho các nhà sản xuất muốn chuyển ra bên ngoài Trung Quốc.

Đông Nam Á cũng có thể được xem là hấp dẫn hơn so với các cường quốc sản xuất chip như Hàn Quốc và Đài Loan do khu vực này được coi là trung lập trong bối cảnh căng thẳng thương mại đang diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc.

Một trong những ứng cử viên hàng đầu được các chuyên gia đề xuất là Việt Nam, quốc gia đã nổi lên như một cơ sở sản xuất thay thế cho Trung Quốc cho các nhà sản xuất chất bán dẫn toàn cầu. Việt Nam đã đầu tư hàng tỷ USD để thành lập các trung tâm nghiên cứu và giáo dục, thu hút các nhà sản xuất chip lớn đến đầu tư.

Samsung, nhà sản xuất chip nhớ lớn nhất thế giới, đã cam kết đầu tư thêm 3,3 tỷ USD vào Việt Nam trong năm nay. Tập đoàn Hàn Quốc đặt mục tiêu sản xuất linh kiện chip vào tháng 7/2023.

Trong khi đó, Ấn Độ cũng nổi lên như một cơ sở sản xuất chip hàng đầu vì quốc gia này ngày càng chứng tỏ tiềm năng lớn trong việc nghiên cứu và sản xuất bộ vi xử lý, hệ thống bộ nhớ và thiết kế chip.

Ông Kuijpers từ KPMG cho biết nguồn lao động dồi dào và chi phí ở Ấn Độ thấp cũng là một điểm cộng. Tuy nhiên, việc thiếu khả năng sản xuất của đất nước làm giảm sức hấp dẫn của địa điểm này.

Trung Quốc vẫn có vị thế hàng đầu

Bất chấp sức hấp dẫn ngày càng tăng của châu Á đối với các nhà sản xuất chip, các chuyên gia chỉ ra rằng Trung Quốc vẫn duy trì vị trí dẫn đầu so với các nền kinh tế khu vực về khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực sản xuất chip.

Theo một số ước tính, Trung Quốc là nhà sản xuất chip bán dẫn lớn thứ ba, chiếm thị phần khoảng 16% công suất sản xuất chất bán dẫn toàn cầu, xếp trên Mỹ nhưng vẫn dưới Hàn Quốc và Đài Loan.

Trong kế hoạch chi tiết “Made in China 2025” được công bố vào năm 2015, quốc gia này đã đặt nền móng cho việc tự cung tự cấp công nghệ trong sản xuất chip.

Ông Kuijpers cho biết lĩnh vực chip nội địa của Bắc Kinh cũng đang phát triển nhanh nhờ nhu cầu ngày càng tăng đối với chip trong các ứng dụng như 5G, lái xe tự hành và trí tuệ nhân tạo.

“Trung Quốc đã dành một thời gian dài để phát triển ngành này. Các quốc gia khác cũng sẽ mất khoảng thời gian tương tự để có thể đạt tới vị thế đó”, ông Jan Nicholas, giám đốc điều hành tập trung vào lĩnh vực bán dẫn tại Deloitte, cho biết.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, các hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn của chính quyền Biden đối với Trung Quốc sẽ không có khả năng làm gián đoạn cuộc chơi toàn cầu về uy quyền sản xuất chip. Cũng không phải tất cả đều đồng ý rằng Việt Nam hay Ấn Độ sẽ là những người hưởng lợi trực tiếp từ những hạn chế của Mỹ đối với Bắc Kinh.

Yongwook Ryu, nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế Đông Á tại Đại học Quốc gia Singapore, cho biết: “Không chắc liệu Việt Nam và Ấn Độ có thể hưởng lợi từ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đối với Trung Quốc hay không, vì họ không có thế mạnh về năng lực chế tạo”.

Tuy nhiên, ông Ryu cũng nói thêm rằng “một quốc gia hoặc một công ty có thể sản xuất chip chất lượng với giá cạnh tranh, nói cách khác, một quốc gia hoặc công ty có thể thay thế Trung Quốc hoặc các nhà sản xuất chip Trung Quốc, có thể trở thành người chiến thắng lớn trong tương lai”.

Xem thêm >> Ngành chip bị ‘kìm chân’, Trung Quốc kiện Mỹ lên WTO