Phát biểu tại sự kiện, nhà báo Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, cho biết khi không quân Mỹ bắt đầu cuộc tập kích vào ngày 18-12-1972, ngay chiều hôm sau, ngày 19-12-1972, tại câu lạc bộ quốc tế trên đường Lê Hồng Phong (nay là Trung tâm Hội nghị quốc tế), Tổng cục Chính trị – Bộ Quốc phòng đã có cuộc họp báo tố cáo tội ác của Mỹ dùng B52 đánh vào thủ đô Hà Nội với sự trình diện của nhiều phi công Mỹ vừa bị bắt làm tù binh đêm 18-12. Những hình ảnh từ cuộc họp báo này được phát đi gây chấn động toàn thế giới.

Nhà báo Phạm Việt Tùng kể về việc quay được thước phim máy bay B52 bốc cháy trên bầu trời Hà Nội vào đêm 27-12-1972

12 ngày đêm khói lửa (từ ngày 18 đến ngày 29-12-1972), giữa lúc các tên lửa phòng không và pháo cao xạ của ta nối đuôi nhau bay lên không trung, làm rực sáng bầu trời đêm Hà Nội và một số địa phương khác, đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng không quân của Mỹ thì những mũi tiến công của báo chí như báo Nhân Dân, nơi có căn hầm vẫn xuất bản báo hàng ngày suốt 12 ngày đêm khói lửa; lực lượng báo chí từ Quân đội nhân dân, phòng không – không quân, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam… đã thông tin chính xác, kịp thời, tích cực động viên, cổ vũ quân và dân ta chiến đấu và chiến thắng.

Các nhân chứng, nhà báo, chuyên gia chia sẻ những câu chuyện 50 năm trước tại buổi tọa đàm

Báo chí đồng thời góp phần to lớn trong công tác thông tin đối ngoại, tác động trực tiếp vào việc giành thắng lợi trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao, buộc Mỹ phải ký kết Hiệp định Paris và rút khỏi Việt Nam, đồng thời là cơ sở đặt dấu chấm hết cho chính quyền Việt Nam Cộng hòa vào ngày 30-4-1975.

Phó chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi  bày tỏ tin tưởng qua các tư liệu, hiện vật, hình ảnh được trưng bày và qua các phát biểu sâu sắc, tâm huyết tại tọa đàm, các nhân chứng, các nhà báo, chuyên gia, sau năm 50, chúng ta lại có cơ hội tiếp cận rõ hơn, thấy được chính xác hơn những giá trị lớn lao của câu chuyện kỳ tích lịch sử này, từ đường lối chiến tranh nhân dân, nghệ thuật quân sự sáng tạo, độc đáo đến những đóng góp của các nhà báo, sự xông pha quyết liệt của những cơ quan báo chí, của các nhà báo với vũ khí thông tin sắc bén trong tay đã khiến 12 ngày đêm khói lửa 50 năm trước thực sự trở thành một bài ca chiến thắng về nghề báo, một cống hiến lớn cho sự nghiệp báo chí nước nhà…

Ông Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, phát biểu tại tọa đàm

Tại tọa đàm, nhà báo Hà Đăng, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo trung ương) đã có những chia sẻ cụ thể, sinh động về vai trò của báo chí trước, trong và sau sự kiện chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, góp phần to lớn trong công tác thông tin, đối ngoại, tác động vào việc giành chiến thắng trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao.

Nhớ lại thời kỳ tác nghiệp gian khó, góp sức trên mặt trận thông tin, nhà báo, đại tá Nguyễn Xuân Mai, nguyên Tổng Biên tập Báo Phòng không – Không quân, được vinh dự 7 lần gặp Bác Hồ kể, vào ngày đầu tiên Mỹ mở cuộc không kích B52 vào Hà Nội (18-12-1972), ông cùng các đồng nghiệp đã được tập huấn kỹ cách tác nghiệp cũng như nắm bắt thông tin Mỹ sẽ ném bom, chỉ chưa biết vào giờ nào.

“Ngay khi Mỹ dùng máy bay tấn công Gia Lâm, chúng tôi đã có mặt ở địa bàn, chứng kiến Mỹ dùng máy bay F111 bắn xối xả để phá sân bay. Khi đạn ngừng, chúng tôi nhanh chóng phóng xe trở về tòa soạn đưa tin. Đêm đó, lại được tin máy bay B52 bị bắn rơi tại Phủ Lỗ, tôi cử 2 phóng viên dùng xe môtô của tòa soạn lao đi đưa tin với yêu cầu phải chụp ảnh bằng được phù hiệu và xác ảnh máy bay rơi” – nhà báo Nguyễn Xuân Mai nhớ lại.

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu còn được nghe câu chuyện của nhà báo Phạm Việt Tùng, Đài Phát thanh và Truyền hình Việt Nam, về việc quay được cảnh máy bay B52 bốc cháy trên bầu trời Hà Nội vào đêm 27-12-1972. Nhà báo Phạm Thành, báo Nhân Dân, cũng chia sẻ kể về những lần xông pha đi khắp mặt trận phòng không, không quân đưa tin kịp thời tình hình chiến sự…

Trưng bày Báo chí xung trận “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” gồm 18 vách trưng bày, kể lại câu chuyện về Bác Hồ với lực lượng phòng không – không quân, quân và dân thủ đô Hà Nội cùng quân dân cả nước làm nên Chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”.

Các tác phẩm được trưng bày đã thể hiện sự xung trận xông xáo, quả cảm của các nhà báo, phóng viên tác nghiệp tại Hà Nội trong 12 ngày đêm lịch sử như phóng viên Vũ Ba (báo Quân đội nhân dân), Trịnh Hải, Đỗ Quảng, Phạm Thanh (báo Nhân Dân), Chu Chí Thành, Minh Lộc (Thông tấn xã Việt Nam)…

Các số báo tiêu biểu của báo Hà Nội mới năm 1972 được giới thiệu tại trưng bày

Một số hình ảnh đã cho người xem thấy được không khí tác nghiệp của đội ngũ báo chí. Đó là trận địa phòng không báo Nhân Dân; hình ảnh các nhà báo, văn nghệ sĩ tác nghiệp tại Bệnh viện Bạch Mai sau trận ném bom của Mỹ; những số báo ra trong 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không: Quân đội nhân dân, Nhân Dân; thắng lợi của Hiệp định Paris 1973…

Ngoài ra, không gian trưng bày tại Bảo tàng Báo chí còn có tủ trưng bày gồm 50 tài liệu, hiện vật về sự kiện “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” như: Các số báo tiêu biểu của báo Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Thống Nhất, Hà nội mới, Giải phóng, Sud Vietnam En lute, South Vietnam in Struggle, Tổ quốc… và một số hình ảnh tiêu biểu, một số kỷ vật được làm từ xác máy bay, vỏ đạn đại bác như lọ hoa, hộp đựng…


Yến Anh